"Бескрајна приказна"- Михаил Енде

                                                  "Бескрајна приказна"- Михаил Енде

             Бескрајна приказна е роман на Михаил Енде кој е публикуван во Германија. Според овој роман направен е и филм кој го носи истиот наслов. Во овој роман се зборува за една необична книга која Бастијан ќе ја украде од училишната библиотека/антикварница.

             Бастијан Балтазар е десет-единаесет годишно момче со темнокостенлива коса.  Дејството започнува кога Бастијан влегува во антикварницата бидејќи тој бегал од своите другари кои го навредувале викајќи му лажго, занесен и фалбаџија. Г-дин Карл Конрад Кореандер бил библиотекар. Додека тој зборувал на телефон Бастијан ја украл книгата “Бескрајна приказна” , отишол на таванот и почнал да ја чита. Во книгата се зборело за детската царица била болна и лежела во Кулата на Слоновата коска. Се барал доктор кој ќе и помогне. Кентаурот Каирон (со глава на човек и тело на коњ) предложил медалјонот на царицата Аурин да го доделат на трагачот Атреј, кој бил момче ловец на бизони кај зеленокошците, во Тревното море зад Сребрените планини. Ујулала-пророчица знаела како да се спаси „Фантазија“. Чудовиштето „Играмул“ (рој инсекти) го слушнало гласот на Бастијан и го каснал Атреј и змејот  на среќата Фухур бидејќи  само  така можеле да стигнат 10000 години кај Ујулала. Таа живеела позади три врати, 1-та ја чувале две сфинги кои скаменувале се, 2-та одраз на огледало во кое Атреј го видел Бастијан и 3-та Бастијан со повик го убедил Атреј да влезе. Така Ујулала кажала дека само дете од реалниот свет кое ќе влезе во фантазија може да ја спаси неа и „Фантазија”.

                 Врвот на чувствата се случува кога Бастијан се нашол во другиот свет, во Кулата и ја нарекол царицата „Месечево дете“. Таа била како девојче на десет години, златокоса, сјајна, коса која и паѓала на рамена, нежна и кревка „господарка на желбите“. Бастијан се пронашол очи во очи со неа и таа му го подарила  медалјонот Аурин за да му ги исполни сите желби. Бастијан посакал да стане јунак да се бори со Граограман , страшниот лав кој му го  подарил  мечот„Сиканда“. 

                   Пресвртот(перипетија)почнува кога пророчицата Ксаида која го натерала Бастијан да влезе во борба со Атреј. Бастијан на сила го употребил мечот  и го ранил Атреј кој морал да се повлече со змејот на среќата Фухур. Бастијан станал силен витез кој победил на турнирот кај сребрениот град Амаргант.        

                 Расплетот почнува  кога Атреј неочекувано го спасил Бастијан кај старецот Јон во рудникот на изгубени слики каде имало многу заборавени детски цареви кои не го знаеле своето име, а го имале медалјонот Аурин. Атреј му помогнал на Бастијан да ја најде светата вода кај двете змии на медалјонот и да се врати во својот свет. Бастијан враќајќи се во  својот свет се симнал од таванот на училиштето и му раскажал се на татко му. Но книгата ја снемало, од старецот Кореандер во антикварницата  Бастијан добил одговор дека таква книга никогаш не постоела дека таа е во неговата фантазија, а детската царица пак ке ја види ако и даде ново име.  

                 Од сето ова можеме да заклучиме дека сите ние имаме своја фантазија , но таа можеме и да ја заборавиме. Таа ќе остане во нашите мисли доколку ја именуваме со што ќе не потсетува на неа.

"Повикот на дивината" - Џек Лондон

              Повикот на дивината е еден вид прозна поема во која централна тема е митот на едно кученце кое успеало да преживее во многу настани во кои тоа можело да го изгуби својот живот. Бак живеел на голем и богат имот во една голема куќа, во сончевата долина на Санта Клара. Тоа беше имотот на судијата Милер. Бак беше како господар на имотот. Тој на овој имот живееше четири години.   Подоцна ќе промени неколку сопственици кои ќе бидат во потрага по богатство, а неговата работа е да ги влече тешките санки. Интересно е тоа што кај него се буди она нешто кое тој претходно не го чувствувал.

          Станува збор за одличен и безвременски роман во кој постојано ќе се соочувате со Бак, а на секоја наредна страница ќе се радувате за него. Тој ќе запознае многу кучиња, од кои повеќето ќе бидат непријателски настроени. Ќе преживее неколку напади од такви кучиња, и ќе биде приморан да го убие кучето Шпиц. Ќе стане главен над сите кучиња и ќе воведува мир помеѓу нив. Ќе издржи и кога скоро сите негови пријатели ќе умрат од глад.  

         Во овој нов свет Бак се соочувал со секакви проблеми во кои самиот наоѓал решение. Се соочувал со секакви настани со кои досега не се сретнал, на пример тој кога го донеле во Алјаска бил купен од Перо, сопственик на група кучиња кои влечеле санки. Бак се борел со тие кучиња за престол. По неколку борби тој успеал да победи. Што е најважно тој никогаш не се откажал. Тој многу се променил откако го киднапирале. Претходно тој бил нормално овчарско куче кое живеело спокојно во една вила. Кога го киднапирале тој станал поопасен, нападен, суров.

         Бак бил упорен, храбар, бестрашен кој успеал да се справи со поларните кучиња и хаските , кои често го напаѓале. Тие кучиња кои биле пораснати таму умирале од глад и студ во споредба со Бак кој го надминал сето тоа и дури и тој кога се борел со тие кучиња ги искористувал и последните сили не се откажувал така лесно , бил храбар и бестрашен. После сите тие настани тој го стекнал најдобриот пријател меѓу сите тие поларни кучиња. Неговиот најдобар пријател се викал Џон Тортон. Тој поминува многу време со Бак но подоцна за време на еден напад од Индијанците Бак го губи својот најдобар пријател Џон Тортон. Бак успеал да се спаси од нападот и се обидел да го спаси и Тортон но не успеал. Многу тагувал. После овој настан Бак станува водич на глутница волци со црни муцки кои се бореле со овчарските кучиња и најхрабрите ловци.

        На крајот, Бак,  конечно си го наоѓа својот дом. Местото каде што треба да живее, под поларните сончеви зраци, во густите шуми со сојот на шумските волци. Секако на Бак му било тешко кога му се враќаше сликата на големата вила на судијата Милер, во сончевите зраци на Санта Клара, играта со децата на неговиот сопственик, прифаќаји ја суровата реалност за преживување. Авторот Џек Лондон, со овој прекрасен роман богат ритам на авантуристичност и суровост, сака да ни каже дека дури и да си го смениме местото на живеење, да одиме до другиот крај на светот, ние сепак ќе тагуваме за нашата незаборавна природа од каде што потекнуваме.

"Панонски легенди" - "Житие на св.Кирил" и "Житие на св.Методија"

                 "Панонски легенди" - "Житие на св.Кирил" и "Житие на св.Методија"

Во делото  "Панонски легенди" се зборува за животот на Кирил и Методиј. Панонски легенди се вид црковна литература, што се создавала во периодот на средниот век кај сите христијански народи. Тие претставуваат едно од најстарите дела на оригиналната словенска книжевност. Ова дело содржи две житија Житието на Кирил и Житието на Методиј. Свети Кирил и Методиј се браќа родени во Солун во IX век, кои станале мисионери на христијанството помеѓу Словените од Голема Моравија и Панонија.  

Во Житието на Кирил е напишано за неговиот живот, од неговите млади години па продолжува со опис на неговиот образовен живот. Неговото школување во Маглаурската школа, па како библиотекар во црквата света Софија. Една од поважните мисии на Кирил и Методиј е Моравската мисија кога кнезот Ростислав ги повлекува да проповедуваат на словенски.

Во Житието на Методиј , постариот брат на Кирил, е опишано делото и сопствениот живот. Авторот овие браќа ги нарекува "раби божји", претставувајки ги како апостоли и светци. Овие учени луѓе го одбраниле своето дело употребувајќи мудрост: "Зарем Сонцето не не грее сите?" Поради ова тие примиле многу љубов од луѓето и биле ослободени од папата.

Со почит 

Леонтина Кузмановска

IX-2

одделение

Хомер "Илијада"

                                                                 “Илијада”- Хомер

Хомер е грчки поет и традиционално славен како автор на големите грчки епови „Илијада“ и Одисеја. Според традицијата, Хомер е слеп, и различни јонски градови се сметаат за негово родно место, но инаку неговата биографија е празна. Не се знае точно кога живеел.Немаме точни информации за животот на Хомер,  додека други древни извори велат дека живеел во времето на Тројанската војна, на почеток на XII век п.н.е.

 Прифатено е дека „Илијада“ и „Одисеја“ се создадени околу 8 век п.н.е., односно „Одисеја“ неколку децении подоцна. Постојано се води дебата околу тоа дали истиот поет е автор и на „Илијада“ и „Одисеја“; а за останатите дела мнозинството се согласува дека се напишани подоцна.

„Илијадата“ е епопеја односно најголемо епско дело во стихови. Темата во „Илијадата“ е Тројанската војна, поточно последната, десеттата година од војната и уништувањето на градот Троја.Поводот за Тројанската војна е грабнувањето на Елена, жена на Менелај од страна на Парис. Парис ја грабнува Елена како награда од Афродита.Причина за оваа војна било богатството на градот Троја кое било примамливо за Ахајците.Војната ја започнале ахајските владетели Агамемнон, Менелај, Ахил, Одисеј, за да се одмаздат за грабнувањето на Елена. Оваа војна траела десет години. И боговите се вмешани во војната. Зевс е неутрален и според некои митолошки приказни тој ја предизвикал војната зашто сметал дека земјата е пренаселена.

Стилот на Хомер е реалистичен при описот на борбите, јавниот живот, семејните односи, домашните занимања, на предметите, животните, итн., испреплетен со фантастични елементи од митологијата (боговите). Епското спокојство во раскажувањето како и богатството на стилски фигури ја креваат епопејата на многу високо уметничко ниво. Двојните епитети се одлика на хомеровскиот стил. Секој лик го  красат специфични епитети кои речиси сраснуваат со името. Така, Ахил е брзоногиот, божескиот, боголикиот, прекрасниот, русокосиот, синот Пелејев; Зевс е громобиецот, премудриот, громовникот, облакоберецот; Агамемнон е силниот, јуначкиот, големиот, пресилниот цар и великиот водач; Хера е белолакта, златостолна; Атина- сјајноока; Аполон е сребренолак, далекуметен, Фојб (светол); Арес е човекоморец, мажоморец, градобиец; Афродита е насмешлива (весела); Артемида е стрелометна; Хектор е коњокротец, сјајношлемец итн. Освен за ликовите двојни епитети се употребени и за други појави и предмети: кораби брзопловни; оган живожарен; корабоводци итн.

 „Илијадата“ изобилува и со контрасти, компарации, антитези и други стилски фигури, што придонесува да се наслика една реална слика на човековата душа, на човековите карактери и страсти и на амбиентот во кој се движат и живеат тие ликови. „Илијадата“ е одраз на целокупниот живот на едно општество (предробовладетелско) и на еден значаен историски настан (Тројанската војна).

    Извадок од VI песна („Разделбата на Хектор и Андромаха“)

            Ај, кажете ми мене по правина слугинки мои

            кај пошла од дома зар Андромаха белолакта сега?

            Дали до своите золви и јатрви стокмени добро,

            или до храмот Атенин си отишла, кај што и други

            многу краснокоси Тројки ја молат божицата страшна.

СЕРДАРОТ - ГРИГОР ПРЛИЧЕВ

                         Сердарот (Ο Αρμάτωλος) - Григор Прличев

             “Сердарот” е историско јуначка поема, балада што ги опишува страданијата од југо-источна Македонија од репресалиште на Гегите и неговата вечна борба и стремеж за слобода. Оваа поема била напишана на грчки јазик , бидејќи во тоа време Прличев ја пријавил на конкурс за најдобра поема во Атина. Мотивот, Прличев го зел од народната песна за Кузман Капидан, а бил инспириран од тешкиот живот на Македонците од западните делови на Македонија кои биле изложени на терор од страна на Гегите. Па дури и турската власт за да го заштити населението од грабежи, за да може после да им земе даноци, морала да организира заштитнички единици. Кузман Капидан бил водач, сердар на една таква единица.

              Поемата започнува со една типична словенска антитеза, преу која се најавува една трагедија: смртта на јунакот Кузман. Поетот со извонредно мајсторство ги воведува четворицата Албанци што го носат неговото мртво тело и кои раскажуваат за погибијата на нивниот прогонител Кузман. Тој расказ секако се дополнува со тажанката на Неда која дооткрива ликот на овој легендарен јунак. Па сепак , и покрај извонредно извајаниот  лик на Кузман Капидан , во поемата тој не е главна личност. Тоа ќе биде Неда , неговата мајка. Таа е романтизирана личност, силен карактер , богата со чувства, слободољубива и справедлива, нежна и борбена , личност што ја соединува несреќата со страсната желба за слобода и справедливост.

              Со особено мајсторство и хомеровски дух, Прличев ги наслиал ликовите во неговата поема. Сите ликови се длабоко сугестивни, силно впечатливи, носители на возвишени, но и реални особини.  Неда е централен лик во поемата. Таа е храбра – гордо ја поднесува смртта на синот, бестрашно им се спротивставува на непријателите, подготвена е и самата да се бори и да ја поведе борбата – да стане водач. Јасно е изразена нејзината решителност и чесност. Но, освен овие атрибути, таа е сепак мајка, чивствителна , која безмерно го љуби своето дете. Нејзиниот плач и крик е мајчин, зашто нема поголема болка од смртта на своето дете.

              Кузман е синот на Неда и нејзин продолжеток на својот татко , борец ист како него. Кузман е лик кој во ова дело го знаеме како јунак кој храбро загинал во војна. Тој е олицетворение на возвишено јунаштво кое е почитувано дури и од непријателот. Зачтитник на народот и својот живот го жртвува за доброто на сите. И кај него се гледаат човечките особини како љубовта и почитта кон мајката како љубовта кон девојката Марија со која сакал да го минува животот и да создаде семејство. Гегите во поемата не се негативни ликови. Тие се непријатели – пљачкаши , немилосрдни, убијци, но и тие ги носат возвишените атрибути на чесност – носејќи го со сите почести мртвото тело на Кузман во домот на Неда, ризикувајќи да бидат убиени од гневното и желно за одмазда население.

             Поемата е сочинета од 228 строфи со по четири стиха (катрени), Во неа мотивот и градбата на стиховите се под влијание на народната македонска поезија, додека стилските особености – сложените епитети, мотивите и ликовите од грчката митологија, опширната епска нарација, описот на оружјето, на двобоите и градењето на ликовите се под влијание на Хомер.Содржина„Сердарот“ започнува со потресна слика за положбата на македонското население во Галичник и Река, каде е лоцирано дејствието на поемата.

Самооценување на сопствената група

      Во колаборативната работа која ни беше зададена од страна на Наставничката по македонски јазик Валентина Петрова, јас соработував со моите соученици Јована Видевска и Ангела Георгиевска. Во работата учествувавме активно, и си ги извршувавме работите на време. Нашиот проект беше изработен на Google Slides. Доколку би го поправала проектот јас не би додала ништо, затоа што сметам дека е добар. 

Со почит,  

Леонтина 

Времеплов од Х.Џ. Велс

                Табела на настани и оцена на сопствената работа во групата

                 Во колаборативната работа во групата јас и моите соученици, Марин Крстевски и Боге Дамјаноски , одлучивме моите делови за пополнување на табелата да бидат настаните и чувствата , Марин да биде за судир/проблем и Боге за ликовите. Работата која ми беше дадена да  пополнам дел од настаните и чувствата на ликовите ја завршив.

                Мојата работа во групата ја оценувам како добра , и мислам дека дадов голем придонес кон извршувањето на дадената задача. Со пишувањето на настаните и чувствата , мислам дека другите членови од групата ги поттикнав за да полесно ги напишат своите делови.

                Додека траеше оваа задача јас бев во постојана комуникација со соучениците од групата , и си ги разменувавме нашите идеи за полесно пополнување на табелата. Морам да кажам дека еден од соучениците не беше доволно активен во пополнувањето на табелата, но барем се потруди да разменува идеи со нас. Со заедничката работа ние си помагавме за како поедноставно и лесно да ја пополниме табелата. Леонтина Кузмановска.

Лектира бр. 8 „Времеплов“

Х. Џ. Велс

Група 6: Леонтина Кузмановска, Марин Крстевски, Боге Дамјаноски

Настан	ликови	судир/проблем	чувства
Времепловецот им кажува на пријателите дека постои четврта димензија; Времепловецот открива дека постои четврта димензија и ја споделува со пријателите. Тие се согласуваат со него дека патувањето низ времето е четвртата димензија и го подржуваат.	Времепловецот и пријателите	Времепловецот им укажува на пријателите за четвртата димензија, но тие не му верувале се додека не им докажал.	Времепловецот- возбудливо-затоа што им кажувал за неговото дело и сакал да го види изразот на нивните лица, среќен, љубопитен. Пријателите- љубопитно-како ке изгледа машината, збунети, изненадени, возбудливи.
Машината за патување низ времето; Времепловецот ги поканува другите на вечера. Сите се присутни, но го нема Времепловецот. Тој пристигнува, но се однесува многу чудно. Потоа пие една чаша вино, и му е подобро. А потоа им ја покажува машината за патување низ времето.		Пријателите на Времепловецот биле загрижени, затоа што го немало Времепловецот на вечерата.	Времепловецот- горд- на неговото дело, збунет- од реакцијата на пријателите Пријателите- неочекуваност-не очекувале дека ке им покаже чудо како што е машината, збунети, љубопитни, недоверба- не му верувале дека ќе создаде машина која ќе патува низ времето.
Патување во иднината; Времепловецот го започнува своето прво патувње низ времето. Тој пристигнува во далечната иднина и се сретнува со Елоите. Потоа забележува како една огромна бела фигура му се приближува.		Запознавањето на Времепловецот со луѓето од иднината, наречени Елои. Тој најпрво мислел дека се лоши но откако ги запознал сватил дека не бил во право.	Времепловецот- возбудливо-дека ке го запознае новиот свет, зачуден- од чудната бела фигура,љубопитен. Елоите-изненадени-од времепловецот кој бил како ново суштество помеѓу нив, љубопитни,среќни, изненадени, возбудени.
Времепловецот се запознава со луѓето од иднината; Времепловецот отпатувал во 802701 година. Тој забележува дека луѓето од иднината воопшто не се заинтересирани за него.		Времепловецот се труди да го научи јазикот на Елоите. Тој успел да научи неколку зборови за да може да комуницира.	Времепловецот-возбуден, љубопитен,неочекуваност-дека луѓето не биле заинтересирани за него, разочаран- тој се разочарал од постапката на луѓето во таа средина. Луѓето - незаинтересирали, ладнокрвни, безгрижни.
А тука??????		Давењето на Вина и запознавањето со Времепловецот. Тој приметил како некој од Елоите почнува да се дави во водата, но го загрижило тоа што никој од Елоите не реагирал. Тој ја спасил Вина и тука се запознаваат.	Времепловецот-љубопитен,збунет-зошто на никој не му е грижа за давењето на девојката, загрижен, храбар-скокнал во водата и ја спасил девојката. Вина- зачудена, збунета, благодарна,вознемирена-затоа што се давела, исплашена.
Кражбата на машината, Времепловецот забележал дека машината му исчезнала односно му ја украле. Тој почнал со потрагата и наишол на еден тинел односно дупка. Одлучил да се симне во неа и да дознае што има внатре. Уствари тој влегол во подземниот свет, светот на Морлоците.		Времепловецот се сретнува со Морлоците. Тој е исплашен и се обидува да побегне од нив. Успева да им побегне и кога излегува од бунарот, паѓа во безсознание.	Времепловецот- збунет-како се нашол во домот на Морлоците, вознемирен, љубопитен,страв-од Морлоците за да не го убијат и сл. Морлоците-гладни, исплашени- од светлината, храбри- го бркале времепловецот, Вина-безгрижна, среќна, весела.
Средбата на Времепловецот со Морлоците, Времепловецот додека ја барал својата машина, морал да симне во дупката во која што сакал да истражи за трагите од машината. Тој внатре ги сретнал Морлоците и многу се исплашил бидејки тие биле многу одвратни и морничави.		Времепловецот заедно со Вина бегаат од Морлоците. Тие се обидуваат да стигнат до палатата од зелен порцелан. Времето се стемнува и тие преспиваат во шумата.	Времепловецот- исплашен- да не го нападнат Морлоците, страв, збунет, љубопитен- дали ќе најде некаква трага од машината. Вина- исплашена, збунета, изморена.
Времепловецот и Вина стигнуваат до палатата и  наоѓаат место за да преспијат. Тие во палатата наоѓаат оружје.		Времепловецот заедно со Вина бегаат од Морлоците, затоа што сакаат да ги изедат.	Времепловецот- изморен, збунет, изненаден- нашле оружје. Вина- исплашена, збунета, загрижена, изморена.
Времепловецот и Вина влегуваат во Палатата од Зелен порцелан и ја преспиваат ноќта заедно.		Времепловецот заедно со Вина излегуваат од палатата од зелен порцелан, а надвор ги пречекуваат Морлоците.	Времепловецот- изморен, опуштен, возбуден, љубопитен Вина- изморена, среќна, весела, љубопитна, збунета.
Времепловецот и Вина се во шумата. Времепловецот пали оган за да се одбрани од Морлоците. Од тој оган избувнал пожар и од пожарот Вина умрела.		Морлоците ги опколиле Времепловецот и Вина. Времепловецот за да се одбрани од опсадата ја запалил шумата. Потоа Времепловецот паднал во несвест, а кога се освестил ја немало Вина.	Времепловецот- храбар, возбуден, збунет- како се нашле Морлоците таму, вознемирен, тажен- за смртта на Вина. Вина - исплашена, вознемирена, збунета. Морлоците - храбри, вознемирени, исплашени - од светлината на пожарот.
Времепловецот ги забележува вратите од машината. Тој се затрчува, влегува и си заминува.		Времепловецот брза кон машината за патување низ времето. Тој влеува низ тесен отвор и ги слуша како доаѓаат Морлоците. Тој набрзина седнува на машината и отпатувал.	Времепловецот- возбуден, изненаден, среќен - дека ќе си оди во својот свет, изплашен- да не се приближат Моролците.
Времепловецот наместо да оди во сегашноста, тој јури во иднината; Времепловецот направил грешка. Наместо да ја повлеце рачката надолу и да се врати во сегашноста, ја кренал дагоре и одел во иднината.		Времепловецот наместо да патува во минатото, патувал во иднината. Но сепак успева да се врати во неговото време, сегашноста.	Времепловецот- вознемирен, возбуден, збунет, љубопитен- што се случило со машината, горд - затоа што успеал да се снајде.
Времепловецот се вратил повторно во неговото време; Времепловецот е повторно среќен што е повторно дома. Останатите се среќни и зачудено гледаат во работите што ги донел Времепловецот од иднината. По некое време додека анкета, му кажал на новинарот дека повторно ќе патува низ времето. По тоа никогаш не е виден.		Времепловецот откако се вратил, по некое време разговара со новинар, и тогаш Времепловецот му кажува дека повторно ќе патува низ времето. Новинарот останува да го чека, но никогаш повеќе не е виден.	Времепловецот- изненаден, возбуден, среќен, расположен. Пријателите- возбудени, изненадени, збунети, љубопити-какви работи им донел од иднината. Новинарот- збунет, љубопитен, изненаден- неочекувал дека ќе му каже дека пак ќе оди да патува.